Tuyên chiến với bệnh tay - chân - miệng kỳ 2. (ảnh minh họa).	Tuyên chiến với bệnh tay - chân - miệng kỳ 2 nguyên tắc phòng ngừa bệnh tay - chân - miệng là quản lý tốt ca bệnh và cắt đứt đường lây truyền. Chính vì vậy, vệ sinh tay chính là biện pháp đơn giản, kinh tế nhưng hiệu quả nhất nhằm ngăn ngừa bệnh tay - chân - miệng. Chia sẻ bí quyết chăm sóc SỨC KHỎE cho mọi nhà!

Tuyên chiến với bệnh tay - chân - miệng kỳ 2nguyên tắc phòng ngừa bệnh tay - chân - miệng là quản lý tốt ca bệnh và cắt đứt đường lây truyền. Chính vì vậy, vệ sinh tay chính là biện pháp đơn giản, kinh tế nhưng hiệu quả nhất nhằm ngăn ngừa bệnh tay - chân - miệng.

Sau giai đoạn ủ bệnh (3-6 ngày), người bệnh bắt đầu có khả năng thải các cơ chất có chứa tác nhân gây bệnh (Coxsakieviruses và Enterovirus) ra ngoài môi trường. Các dịch tiết đường hô hấp, đường tiêu hóa, phân người bệnh có thể bám trên bề mặt bàn, ghế, phương tiện, dụng cụ, đồ chơi, quần áo hay sàn nhà, tường nhà, tay nắm cửa… mà mắt thường không nhìn thấy được. Điều không may là Enterovirus có thể tồn tại khá lâu ngoài môi trường. Để tác nhân gây bệnh có thể “đi” đến miệng của người lành hay tiếp tục phát tán ra thêm nhiều bề mặt môi trường dụng cụ khác, “thủ phạm” số 1 không “ai” khác ngoài đôi bàn tay. Chỉ có thể bằng biện pháp vệ sinh mới loại trừ được vai trò trung gian truyền bệnh của “thủ phạm” số 1 này.

Ai phải thực hiện vệ sinh tay?

Bàn tay của tất cả mọi người đều có vai trò làm lây nhiễm và lan truyền tác nhân gây bệnh. Do vậy không có ngoại lệ cho việc vệ sinh tay. Trẻ em độ tuổi nhà trẻ mẫu giáo, nhóm đối tượng có nguy cơ cao với bệnh tay - chân - miệng cần được tập trung quan tâm hướng dẫn và khuyến khích thực hiện vệ sinh tay. Người chăm sóc trẻ, cô nuôi, bảo mẫu trong các trại trẻ, trường mầm non, mẫu giáo… cần nêu cao ý thức vệ sinh tay. Nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà trong các cơ sở y tế tuân thủ vệ sinh tay theo quy định. Nhân dân trong cộng đồng nhận thức đúng đắn về vai trò của vệ sinh tay và tích cực thực hiện vệ sinh tay vì một cuộc sống tốt đẹp và thiết thực ngăn ngừa bệnh tay - chân - miệng trong mùa dịch như thông điệp của Tổ chức Y tế Thế giới: “Vì sự sống hãy vệ sinh tay”.

Vệ sinh tay vào thời điểm nào?

Vệ sinh tay chính là thao tác loại bỏ đường lây truyền tác nhân gây bệnh từ nơi cư trú (reservoir) tới nơi tiếp nhận hay cơ thể thụ cảm (sensitive host). Tùy theo đặc điểm công việc và hoạt động của từng đối tượng thời điểm vệ sinh tay có thể khác nhau, tuy nhiên dù là thời điểm nào cũng phải đạt được mục tiêu trên. Một số nguyên tắc để chọn thời điểm vệ sinh tay có thể kể ra như sau: trước khi thực hiện thao tác sạch (trước khi ăn, trước khi lau mặt, trước khi cho trẻ ăn, trước khi chuẩn bị thức ăn…); sau khi thực hiện thao tác mà bàn tay đã bị hoặc có khả năng bị nhiễm bẩn (sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã, sau khi đổ bô, sau khi đổ rác, sau khi ho, hắt hơi mà lấy tay che miệng, sau khi lau nhà…).

Vệ sinh tay như thế nào cho đúng?

Trên bàn tay có các vùng mà nếu không để ý khi vệ sinh tay chúng ta hoàn toàn có thể bỏ qua như các kẽ ngón tay, các đầu ngón tay hay ngón tay cái. Vệ sinh tay đúng nhằm không để sót các vùng “kín đáo” trên bàn tay. Quy trình vệ sinh tay thường quy do Bộ Y tế ban hành đang được các cơ sở y tế áp dụnglà quy trình có tính ưu việt có thể khắc phục được nhược điểm mà việc rửa tay thông thường có thể gặp.

Phát động chiến dịch vệ sinh tay như thế nào?

Từ hộ gia đình, cơ quan, trường học, cơ sở y tế, khu vực công cộng cần được trang bị đầy đủ và sẵn có các phương tiện vệ sinh tay. Các phương tiện vệ sinh tay bao gồm: bồn rửa/chậu rửa được thiết kế phù hợp (vừa tầm cho trẻ em nếu ở trường học, nhà trẻ); nước sạch; xà phòng (dung dịch xà phòng nếu có điều kiện); khăn khô sạch hoặc giấy lau tay; hộp đựng giấy/khăn sạch; thùng/sọt thu gom khăn/giấy sau khi sử dụng. Phương tiện vệ sinh tay đầy đủ, sẵn có là điều kiện tiên quyết để kêu gọi hưởng ứng việc vệ sinh tay.

Phổ biến quy trình, phát động các chiến dịch hưởng ứng vệ sinh tay. Các cơ sở y tế tiếp tục thực hiện chiến dịch tuân thủ vệ sinh tay theo tinh thần Thông tư 18/TT-BYT ngày 14/10/2009 của Bộ Y tế và chiến dịch vệ sinh tay toàn cầu do Tổ chức Y tế Thế giới phát động. Các cơ quan, trường học tập huấn, phổ biến quy trình vệ sinh tay, có chương trình, nội dung và quy chế kêu gọi hưởng ứng vệ sinh tay. Các phương tiện thông tin đại chúng tuyên truyền, hướng dẫn và kêu gọi vệ sinh tay trong cộng đồng. Bằng các hoạt động đồng bộ vệ sinh tay sẽ sớm trở thành một nét văn hóa đẹp có ý nghĩa thực tiễn trong cộng đồng.

Các biện pháp phòng ngừa tăng cường cùng với vệ sinh tay

Cùng với vệ sinh tay, để tối đa hiệu quả phòng ngừa bệnh tay - chân - miệng, các biện pháp phòng ngừa tăng cường đóng vai trò hết sức quan trọng như đề cập dưới đây:

- Nhận biết sớm, điều trị kịp thời và quản lý tốt ca bệnh tay - chân - miệng nhằm hạn chế thời gian người bệnh “thải” căn nguyên gây bệnh ra môi trường, hạn chế tạo phơi nhiễm mới. Các biện pháp cụ thể bao gồm: tích cực điều trị, chăm sóc, dinh dưỡng cho người bệnh; xử lý tốt chất thải, xử lý chất thải người bệnh tay - chân - miệng trong các cơ sở y tế theo quy định; cho bệnh nhân mang khẩu trang khi ho, hắt hơi.

- Vệ sinh tốt các bề mặt, sàn nhà khu vực bệnh viện, trường học, nơi công cộng bằng dung dịch xà phòng có chất sát khuẩn.

- Vệ sinh thường xuyên, đột xuất các dụng cụ, đồ chơi của trẻ ở các nhà trường bằng dung dịch xà phòng có chất sát khuẩn.

Hiện nay, bệnh tay - chân - miệng vẫn chưa có vaccin phòng bệnh, vì vậy cách tốt nhất để không mắc bệnh là phòng bệnh thật tốt. Vệ sinh tay là biện pháp đơn giản, kinh tế nhưng hiệu quả nhằm ngăn ngừa lây truyền bệnh.

 

Quy trình vệ sinh tay thường quy

- Bước 1: Làm ướt bàn tay, lấy 3 - 5ml dung dịch rửa tay hoặc chà bánh xà phòng lên lòng và mu hai bàn tay. Xoa hai lòng bàn tay vào nhau cho xà phòng dàn đều.

- Bước 2: Đặt lòng và các ngón của bàn tay này lên mu bàn tay kia và chà sạch mu bàn tay và kẽ các ngón tay (từng bên).

- Bước 3: Đặt lòng hai bàn tay vào nhau, chà sạch lòng bàn tay và kẽ ngón tay.

- Bước 4: Móc hai bàn tay vào nhau và chà sạch mặt mu các ngón tay.

- Bước 5: Dùng lòng bàn tay này xoay và chà sạch ngón tay cái bàn tay kia và ngược lại.

- Bước 6: Chụm đầu các ngón tay của bàn tay này và chà sạch đầu các ngón tay vào lòng bàn tay kia và ngược lại. Rửa sạch tay dưới vòi nước, sau đó dùng khăn sạch thấm khô tay.

Thời gian vệ sinh tay tối thiểu cho cả quy trình là 30 giây.

 

THÔNG ĐIỆP PHÒNG CHỐNG BỆNH TAY - CHÂN - MIỆNG Tay - chân - miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính ở trẻ em, nhất là trẻ dưới 3 tuổi. Bệnh do virut EV71 gây ra, hiện chưa có vaccin phòng bệnh và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Để chủ động phòng bệnh cho trẻ, cần thực hiện các biện pháp sau: 1- Rửa tay cho trẻ nhiều lần trong ngày bằng xà phòng và nước sạch. 2- Không để trẻ mút tay hoặc đưa đồ chơi lên miệng. 3- Cho trẻ ăn chín, uống chín. Không ăn chung thìa, bát. 4- Luộc sôi hoặc ngâm cờ-lo-ra-min-B (chloramin B) 2% quần áo, tã lót của trẻ trước khi giặt sạch. 5- Thường xuyên vệ sinh đồ chơi, sàn nhà bằng xà phòng, cờ-lo-ra-min B 2% hoặc các chất sát khuẩn thông thường. 6- Người chăm trẻ phải rửa tay nhiều lần trong ngày bằng xà phòng và nước sạch, nhất là trước khi chế biến thức ăn, trước khi cho trẻ ăn và sau khi vệ sinh cho trẻ. 7- Trẻ mắc bệnh phải được nghỉ học và không tiếp xúc với trẻ khác. Thu gom xử lý phân của trẻ bằng cờ-lo-ra-min B, vôi bột hoặc tro bếp… Tránh làm vỡ các nốt phỏng của trẻ. 8- Khi thấy trẻ bị sốt và xuất hiện nốt phỏng ở bàn tay, bàn chân hoặc niêm mạc miệng, cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị. Toàn dân tích cực, chủ động phòng chống bệnh tay - chân - miệng!

 

ThS. LÊ KIÊN ANH (BV Nhi TW)/SK&ĐS